Chuyển đổi xanh: Xu hướng không thể đảo ngược

Hiện nay, trong bối cảnh quốc tế diễn biến phức tạp, các quốc gia đều đang chuyển mình mạnh mẽ trước làn sóng Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư và yêu cầu cấp bách về tăng trưởng xanh, trung hòa carbon. Đối với Việt Nam, đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong những năm qua và đặc biệt là năm 2025, Việt Nam đã chủ động thực hiện những thay đổi chiến lược sâu rộng nhằm thích nghi với thực tiễn và phát triển bền vững. Thêm vào đó, năm 2025 đánh dấu bước ngoặt lớn trong lịch sử phát triển của Việt Nam, một khởi đầu cho vận hội mới, khi bản đồ hành chính quốc gia có sự thay đổi đáng kể.

Tại Hội thảo “Động lực cho kỷ nguyên bền vững” diễn ra cuối tháng 11, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm nhấn mạnh: “Thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh chính là một trong những cách để Bộ Tài chính khẳng định vị thế và vai trò của mình như một “lực lượng tiên phong trong đổi mới và phát triển kinh tế quốc gia”.

Theo đó, Bộ Tài chính đã tập trung triển khai đồng bộ chương trình chuyển đổi số toàn ngành, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ. Bộ đã không ngừng đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số, tài chính số, theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW; hướng tới việc xây dựng ngành Tài chính hiện đại, minh bạch, hiệu quả và thích ứng cao dựa trên nền tảng công nghệ số, dữ liệu số, đáp ứng yêu cầu quản lý tài chính công và phát triển nền kinh tế số, xã hội số.

Song song với chuyển đổi số, chuyển đổi xanh đang là định hướng chiến lược mà Chính phủ Việt Nam kiên định theo đuổi, và thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã ban hành và triển khai Danh mục Phân loại xanh – một công cụ chính sách quan trọng nhằm nhận diện, đánh giá và thúc đẩy các dự án đầu tư thân thiện môi trường.

Danh mục này bao gồm 45 loại hình dự án thuộc 7 nhóm ngành kinh tế trọng điểm như năng lượng tái tạo, giao thông xanh, xây dựng bền vững, nông nghiệp tuần hoàn và dịch vụ môi trường. Đây là bước tiến lớn trong việc thiết lập khung thể chế cho thị trường tài chính xanh, giúp huy động hiệu quả các nguồn lực trong và ngoài nước cho phát triển bền vững.

Theo thống kê, từ đầu năm đến nay, tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh trong nước đã tăng hơn 60% so với cùng kỳ, chứng tỏ niềm tin của nhà đầu tư vào cam kết phát triển xanh của Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam.

Chuyển đổi xanh không chỉ là một yêu cầu toàn cầu, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam tái cấu trúc chiến lược phát triển, giảm thiểu rủi ro, tăng hiệu quả sử dụng năng lượng và mở rộng thị trường quốc tế.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm, cả hai tiến trình chuyển đổi số và chuyển đổi xanh còn gặp nhiều thách thức. Đó là thách thức về thể chế, nguồn lực tài chính, hạ tầng công nghệ và đặc biệt là năng lực nhân sự. Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa – chiếm tới 97% tổng số doanh nghiệp trong nước – vẫn gặp khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn xanh, công nghệ mới hay dữ liệu số.

Chính vì vậy, Bộ Tài chính cùng các bộ, ngành liên quan đang nỗ lực hoàn thiện khung chính sách tài chính để tạo động lực mạnh mẽ hơn cho khu vực tư nhân. “Chúng tôi đang triển khai các chính sách ưu đãi thuế, tín dụng ưu tiên và quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo, đồng thời nghiên cứu cơ chế hợp tác công – tư trong các dự án hạ tầng số và năng lượng tái tạo. Đây là những giải pháp cụ thể nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, sáng tạo và tham gia tích cực vào tiến trình chuyển đổi kép, ông Nguyễn Đức Tâm cho biết.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính tiếp tục thúc đẩy phát triển thị trường tài chính xanh, thị trường carbon, và công cụ tài chính bền vững. Bộ Tài chính đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam sẽ hình thành thị trường carbon trong nước hoạt động hiệu quả, kết nối với các thị trường khu vực và toàn cầu. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng xanh toàn cầu, đồng thời tận dụng nguồn lực tài chính trong nước và quốc tế.

Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh không chỉ là hai mục tiêu riêng rẽ, mà là hai quá trình song hành, hỗ trợ và thúc đẩy lẫn nhau. Nếu chuyển đổi số cung cấp nền tảng công nghệ để quản trị hiệu quả, minh bạch và nhanh chóng, thì chuyển đổi xanh định hướng cho phát triển bền vững, nhân văn và có trách nhiệm với thế hệ tương lai. Hai tiến trình này khi được kết hợp sẽ tạo ra sức mạnh cộng hưởng to lớn, giúp Việt Nam vững bước trên con đường công nghiệp hóa – hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Bảo Thoa